Verzadigde vetten vervangen door plantaardige vermindert de kans op hart- en vaatziekten niet. Tot die conclusie komen Amerikaanse onderzoekers.
Amerikaanse onderzoekers evalueerden een meer dan 40 jaar oude studie, gevoerd tussen 1968 en 1973, waarbij bekeken werd of boter en maïsolie het risico op hart- en vaatziekten en de daaraan gerelateerde sterfte verhogen. Deze studie werd destijds uitgevoerd in een rusthuis en zes psychiatrische ziekenhuizen in de VS bij in totaal 9.570 personen. Zij kregen ofwel een dieet waarbij boter gebruikt werd om maaltijden te bereiden ofwel een dieet waar boter vervangen werd door plantaardige olie, in casu maïsolie. De diëten werden 460 dagen gevolgd. Zowel proefpersonen als verzorgend personeel wisten niet wie welk dieet volgde. Na de dieetperiode werden de deelnemers nog drie jaar lang opgevolgd. Op regelmatige tijdstippen werd de cholesterol gemeten. De conclusie luidde toen dat de cholesterol duidelijk daalde in de groep die het maïsoliedieet volgde en slechts lichtjes verminderde in de botergroep, maar dat het risico op sterfte door hart- en vaatziekten niet afnam en zelfs een beetje toenam. Bij de recente re-evaluatie werden de gegevens van 2.355 deelnemers opnieuw grondig onderzocht, waarbij niet eerder gepubliceerde data werden toegevoegd. De conclusie bleef echter overeind: door boter te vervangen door olie bij de bereiding van maaltijden, kan wel de cholesterol verminderd worden (13,8% minder in de oliegroep en 1% minder in de boter-groep), maar dat zou geen effect hebben op de sterfte door hart- en vaatziekten.
Bedenkingen
Er zijn heel wat bedenkingen te maken bij dit onderzoek. Zo is er niets bekend over de andere eet- en drinkgewoonten van de proefpersonen, hoofdzakelijk mensen uit psychiatrische centra. Rookten ze? Hadden ze voldoende beweging? Aten ze genoeg groenten en fruit? Roken, weinig beweging en overgewicht zijn andere risicofactoren voor hart- en vaatziekten die de resultaten sterk beïnvloed kunnen hebben. Boter werd vergeleken met maïsolie en niet met olijfolie: oliën die toch wel grote verschillen vertonen. Terwijl diverse media kopten dat boter vergeleken werd met olijfolie: niet dus. De duur van het dieet was waarschijnlijk ook te kort om echte verschillen te kunnen waarnemen op ziekte en sterfte door te veel cholesterol. Eén ingrediënt uit het dieet lichten, zoals in dit geval boter, zegt eigenlijk weinig over het risico op hart- en vaatziekten. Het geheel aan leefstijlfactoren is bepalend voor de gezondheid.